Suudi Arabistan Krallığı’nda Şirket Kurma ve Yatırım Planlama

1-     Giriş
 Suudi Arabistan Krallığı, zengin kaynakları, stratejik konumu ve ilerici politikaları sayesinde iş dünyası ve yatırımcılar için gelişmiş bir merkezdir. Bununla birlikte Suudi Arabistan’ın yabancı sermayeyi güçlendirme politikaları ile yatırım teşvikleri giderek artmaktadır. Dünya Bankası İş Yapma Raporlarında Suudi Arabistan Krallığı’nın sıralamaları incelendiğinde de ilerleyen süreçlerde yatırımların giderek artması beklenmektedir.
Suudi Arabistan’da şirket kurma yolculuğuna çıkıldığında izlenmesi gereken temel prosedürler hakkında bilgi sahibi olmak son derece önemlidir. Krallık, yaptığı tüm teşvikler ile birlikte kanunlara uyulması konusunda sıkı bir takipçidir. Bu bağlamda öncelikle Suudi Arabistan hukukunda vücut bulan şirket türlerine hakim olmak önem arz etmektedir.
 
2-     Suudi Arabistan Hukukunda Şirket Türleri
 Suudi Arabistan hukukunda genel ortaklık,  limited ortaklık , sınırlı sorumlu şirket,  anonim şirket ve  basitleştirilmiş anonim şirket olmak üzere beş farklı şirket türü bulunmaktadır. Ancak bu şirket türlerinden en çok limited şirket (Limited liability companies-LLC) ve anonim şirket (Joint stock companies-JSC) yapılanmasının mevcut olduğu görülmektedir.
· Limited Şirket (Limited liability companies-LLC), Suudi Arabistan’da yatırımcıların en çok tercih ettiği ve bizim de önerdiğimiz şirket türüdür. Limited şirket, en az iki en fazla elli özel veya tüzel kişi tarafından kurulabilir. Diğer şirket türlerine nazaran prosedürleri daha kolay ve rahat ilerleyen bir şirket yapılanmasına sahiptir. Şirket ana sözleşmesi, Şirketler Kanunu hükümlerinde belirtilen kurallar çerçevesinde düzenlenmelidir. Şirket ortaklarının tamamı yabancı olabileceği gibi şirket müdürü veya müdürlerinin Suudi Arabistan vatandaşı olması aranmamaktadır.
· Anonim Şirket (Joint stock companies-JSC), en az üç kişilik yönetim kurulu tarafından yönetilir. Şirket payları serbestçe tedavül edilebilir. Anonim şirket için sermaye tutarı asgari olarak 500.000,00 Riyal’dir. Sermaye taahhüdünde bulunulabilir. Ancak sermayenin ihraç anında ödenmesi gereken %25’lik kısmı dışında kalan bedelin ihraç tarihinden itibaren 5 yıl içinde ödenmesi gerekir.
Şirketler, sermaye bakımından üçe ayrılmaktadır.
Hizmet sektörü kapsamında faaliyet gösterecek şirketlerden belirli bir sermaye konulması istenilmemektedir. Ancak en az 50.000,00 Riyal tutarında sermaye konulmasını tavsiye etmekteyiz.
Sanayi sektörü kapsamında faaliyet gösterecek şirketlerden de belirli bir sermaye konulması istenilmemektedir. Ancak en az 50.000,00 Riyal tutarında sermaye konulmasını tavsiye etmekteyiz.
Ticaret sektörü kapsamında faaliyet gösterecek şirketlerden ise en az 28.000.000.000,00 Riyal tutarında sermaye konulması gerekmektedir.
3-     Şirket Kurma Prosedürü
a-     Şirket Kurma Esnasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Şirketlerin faaliyet gösterme aşamasına gelmesi altı ile sekiz haftalık süre zarfında gerçekleşmektedir. Bu süreç birçok bakanlık ve kurum bünyesinde gerçekleşmektedir.
Yabancı olunduğu takdirde prosedürleri en hızlı ilerleyen şirket türü yabancı bir şirketin şubesinin açılması olduğundan sürecin olabildiğince hızlandırılması adına bu tür şirketlerin açılmasını tavsiye etmekteyiz.
Türkiye Apostil Sözleşmesi’ne taraftır. Suudi Arabistan ise 2022’de sözleşmeye katılmıştır.
 Dolayısyla her iki ülkenin Apostil Tasdik Şerhine taraf olması nedeniyle apostil mührü ile Noterden vekaletname çıkartmanız mümkündür. Bununla birlikte çift vatandaşlığa sahip kişiler Najiz.com sistemi üzerinden de vekaletname çıkartabilmektedirler.
 
b-    Şirket Kurulmadan Önce Hazırlanması Gereken Belgeler
·Ortak kurul kararı: Şirketin şubesine ait bilgiler ile birlikte açılan şubenin sermayesini ve atanan müdürün bilgilerini içeren bir ortak kurul kararının hazırlanması gerekmektedir.
·Kuruluş sözleşmesi: Şirketler Kanunu hükümlerinde belirtilen kurallar çerçevesinde kuruluş sözleşmesi hazırlanmalıdır. ticaret sicilinin onayına sunulmalıdır. Sözleşme onaydan geçmesi      akabinde ilan olunur.
·Son mali yıla ait tablo
·Ana firmanın ticari sicil kaydı
c-      Şirket Kurulurken Alınması Gereken Belgeler
·Yatırım Lisansı: Suudi Arabistan’da yatırım yapmak isteyen yabancılar yatırım lisansı almak zorundadır. Bu süreç altı ila sekiz hafta kadar sürebilmektedir. Yatırım lisansı bedeli 1. yıl için 12.000,00 Riyal olup sonraki yıllar için sene başı 60.000,00 Riyal tutarındadır. Şirket açmak isteyen kişinin Suudi Arabistan vatandaşı olması halinde bu lisansın alınması gerekmez. 
·Şirket türü ve unvanı: Şirket türü ve unvanı belirlenerek ilgili kurumlardan onay alınması gerekmektedir.
·Kuruluş sözleşmesi: Şirketler Kanunu hükümlerinde belirtilen kurallar çerçevesinde hazırlanan kuruluş sözleşmesi ticaret sicilinin onayına sunulmalıdır. Sözleşme, onaydan geçmesi akabinde ilan olunur.
·Ticari Sicil Tasdiknamesi: Kuruluş sözleşmesinin ilanı akabinde sicil tasdiknamesi düzenlenir. Tasdiknamenin düzenlenmesiyle birlikte şirket resmen tüzel kişilik kazanır. Ticaret siciline kayıt bedeli yıllık 1.200,00 Riyal tutarındadır. Ticari Sicil tasdiknamesi aldıktan sonra başta çıkartılan vekaletname geçersiz olacaktır. Bu nedenle yeni ticari sicile istinaden Absher.com sistemi üzerinden yeni vekaletname çıkartılması gerekmektedir.
ç-   Şirket Kurulduktan Sonra Alınması Gereken Belgeler
·İş ofisi ruhsatı: Bu ruhsatı alınmasının ardından şirkete atanan müdüre İçişleri Bakanlığı tarafından iş vizesi için yazı gönderilir ve Dışişleri Bakanlığı'na aktarılır. Dışişleri Bakanlığı'na aktarılmasıyla beraber büyükelçiliğe vize çıkartılması adına yetki verilecektir.
·Vergi sertifikası: Yıllık gelirin 100.000,00 Dolar ve üzeri olması halinde alınması gerekmektedir.
·Belediye ruhsatı
·Sosyal Güvenlik ruhsatı
·Banka hesabı: Banka hesabı açılması gerekir.
·Adres kaydı: Nüfus müdürlüğüne şirketin ve şirket müdürünün adres kaydı yapılmalıdır.
4-     Yabancı Yatırıma İzin Verilmeyen Yatırım Alanları
Suudi Arabistan’da birçok sektörde faaliyette bulunmak serbest iken yabancı yatırım bakımından bazı yasaklar getirilmektedir. Bu yasaklar kapsamında her yıl yabancı yatırımın yasak olduğu alanlar belirlenerek duyurulmaktadır. Güncel listeye göre yabancı yatırıma izin verilmeyen alanlar şu şekildedir:
Sanayi sektörü kapsamında;
· Petrol arama, sondaj ve üretim faaliyetleri 
yasaklanmıştır.
 Hizmet sektörü kapsamında;
· Askeri kuruluşlara yiyecek sağlama,
· Güvenlik ve dedektiflik hizmetleri,

• Mekke ve Medine’de gayrimenkul yatırımları,
• Hac ve umre için turist rehberliği ve hizmetleri,
• Lokal olanlar da dahil olmak üzere istihdam büroları ve hizmetleri,
• Komisyonculuk ve
• Balıkçılık ve her çeşit deniz mahsulü avcılığı faaliyetleri yasaklanmıştır.