Yönetici
Genel
27.02.2025
5 Görüntülenme

Borçlunun Üçüncü Kişide Bulunan Alacağının Haczi Nedir?

Borçlunun üçüncü kişide bulunan alacağının haczi, alacaklı tarafından borçlunun başka bir kişiden alacağı olduğu tespit edilen üçüncü kişiye haciz ihbarnamesi gönderilmesi yoluyla gerçekleştirilen bir haciz işlemidir. İcra İflas Kanunu'na (İİK) göre, bir borçlunun alacağı, üçüncü bir kişide (yani alacaklı dışındaki bir kişide) bulunduğunda, alacaklı bu alacağı borçlunun yerine tahsil edebilmek amacıyla üçüncü kişiye yönelir. Bu durum, haciz işlemi kapsamında değerlendirilir.
İİK'ya göre, alacaklı, borçlunun alacağına dair cebri icra işlemleri yapabilmek için, alacaklının üçüncü kişiden olan alacağına el koyabilir. Haciz işlemi, borçlunun alacağı olduğu belirtilen üçüncü kişiye bildirilerek yapılır. Haciz ihbarnamesi, borçlunun alacağının bulunduğu üçüncü kişiye gönderilir.
Bu noktada, üçüncü kişinin alacağına itiraz etme hakkı vardır. Eğer üçüncü kişi, borçlunun alacağı ile ilgili bir hak iddia ediyorsa ya da borçluya karşı herhangi bir def’i veya itirazda bulunuyorsa, bunu yazılı olarak bildirir.
Eğer üçüncü kişinin itirazı haksızsa, yani borçlunun gerçekten alacağı üçüncü kişide varsa ve üçüncü kişi buna dair doğru bir açıklama yapmamışsa, alacaklı, icra ceza mahkemesine bir dilekçeyle başvurarak hem cezalandırılma hem de gerçeğe aykırı abeyan nedeniyle tazminat talep edebilir. Alacaklı, üçüncü şahsın gerçeğe aykırı beyanına dayanarak başlattığı yargılamada, ispat yükü kendisine aittir. Kanun, "üçüncü şahsın verdiği cevabın aksini icra mahkemesinde ispat ederek" ifadesiyle, ispatla mükellef olan tarafı açıkça belirtmiştir. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi'nin 2015/6366 E., 2015/5761 K. sayılı ve 13.03.2015 tarihli kararında da, ispat yükünün alacaklıda olduğu, alacaklı iddiasını ispat edemezse davanın reddedilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Bu durumda, alacaklının, gerçeğe aykırı beyanı ispatlamaması halinde, tazminat ve ceza talepleri geçerli olmayacaktır.

Borçlunun 3.Kişide Bulunan Alacağına Haciz Uygulanabilir Mi?

Evet, uygulanabilir .Hukuki çerçevede, İcra İflas Kanunu (İİK) uyarınca, borçlunun alacağı, üçücü kişiye veya kişi ve tüzel kişilere aitse, alacaklının alacağına yönelik haciz işlemi yapılabilir. Bu durumda, İİK m.89 ve İİK Yönetmeliği m.42-43 kapsamında haciz işlemi yapılacak alacak için üçüncü kişiye üç adet haciz ihbarnamesi gönderilir. Üçüncü kişiye gönderilen, bu ihbarnamelerin her birinin cevapsız kalması gerekmektedir. Eğer üçüncü kişi, haciz ihbarnamesine süresi içinde itiraz etmezse, ihbarnameler cevapsız kalmış olur. Bu durumda alacaklı, üçüncü kişinin itirazı olmadığı için alacağın geçerli olduğuna ve haciz işleminin yapılmasına devam edileceğine karar verilir. Bu da alacaklının lehine bir durumdur. Ayrıca, üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanlarda bulunması durumunda, alacaklı ceza ve tazminat talep edebilir, ancak alacaklının ispat yükünü yerine getirmesi gerekir.

Üçüncü kişinin İcra Takibine Dahil Edilmesinin Yasal Dayanağı Nedir?

Üçüncü kişinin icra takibine dahil edilmesinin yasal dayanağı, İcra İflas Kanunu (İİK) çerçevesinde belirlenen hükümlere dayanır ;

Haciz İhbarnamesi Gönderilmesi (Madde 89/1): Alacaklı, borçlunun alacağının ya da taşınır malının üçüncü şahısta bulunduğunu öğrendikten sonra, icra memuru haciz ihbarnamesi gönderir. Bu ihbarnamede üçüncü şahsa, borcu icra dairesine ödeyebileceği veya taşınır malı icra dairesine teslim edebileceği bildirilir.
Üçüncü Şahsın İtiraz Yükümlülüğü (Madde 89/2): Üçüncü şahıs, haciz ihbarnamesini aldıktan sonra, yedi gün içinde haciz hakkında itiraz etme hakkına sahiptir. Eğer üçüncü şahıs borçluya ait olmayan ya da kendisine rehnedilmemiş mal bulunduğu gibi bir iddiada bulunuyorsa, bunu icra dairesine bildirmelidir.
Haciz İhbarına Süresinde İtiraz Etmeme Durumu (Madde 89/3): Eğer üçüncü şahıs, belirtilen yedi gün içinde itiraz etmezse, mal yedinde veya borç zimmetinde sayılır. Bu durumda ikinci bir haciz ihbarnamesi gönderilir ve itiraz etmeyen üçüncü şahıs, yedi gün içinde malı teslim etmeli veya borcu ödemelidir.
Menfi Tespit Davası (Madde 89/4): İkinci ihbarnamede belirtilen süre içinde itiraz etmeyen üçüncü şahıs, menfi tespit davası açarak alacaklı ile borçlu arasındaki ilişkiyi sorgulayabilir. Bu davayı kaybeden şahıs, %20 tazminata mahkûm edilir.
Cezalandırma (Madde 89/5): Üçüncü şahıs, haciz ihbarnamesine gerçeğe aykırı beyanda bulunursa, alacaklı icra mahkemesinde başvurarak üçüncü şahsın cezalandırılmasını ve tazminat talep edilmesini isteyebilir.

Üçüncü Kişiye Haciz İhbarnamesi Gönderildikten Sonra Hangi Yükümlülükler Ortaya Çıkar?
Üçüncü kişiye haciz ihbarnamesi gönderildikten sonra, üçüncü şahıs bazı yükümlülüklerle karşı karşıya kalır. İlk olarak, haciz ihbarnamesi tebliğ edilen üçüncü şahıs, borçluya ait mal veya alacak ile ilgili olarak, ihbarnamede belirtilen sürelere göre yanıt vermek zorundadır. Üçüncü şahıs, haciz ihbarnamesine tebliğinden itibaren yedi gün içinde malın borçluya ait olup olmadığını, ya da malın kendisine ait olduğunu, borçlunun borcunun ödendiğini veya başka bir sebeple malın teslim edilemeyeceğini yazılı veya sözlü olarak icra dairesine bildirmek zorundadır.
Eğer üçüncü şahıs, belirtilen yedi günlük süre içinde herhangi bir itirazda bulunmazsa, bu durumda mal, borcun zimmetinde sayılır ve haciz işlemi geçerli hale gelir. İkinci bir haciz ihbarnamesi gönderilerek, üçüncü şahısa malı teslim etmesi veya borcu icra dairesine ödemesi için 15 günlük bir süre tanınır.
Eğer üçüncü şahıs yine malı teslim etmez veya borcu ödemezse, alacaklı icra takibi üzerinden gerekli işlemleri başlatabilir. Ancak üçüncü şahıs, borcun geçersiz olduğunu ya da malın kendisine ait olmadığını iddia etmek isterse, menfi tespit davası açabilir. Menfi tespit davası açıldığı takdirde, icra takibi durur.

Kategoriler